Do wyboru opowiadanie o przygodzie lub rozprawka o pomocy

Arkusz egzaminacyjny Centralna Komisja Egzaminacyjna upubliczniła na swojej stronie internetowej we wtorek po zakończeniu egzaminu.

Egzamin z języka polskiego jest jedną z trzech części egzaminu ósmoklasisty. W środę uczniowie będą pisali egzamin z matematyki, a w czwartek z języka obcego.

Na egzaminie z polskiego uczniowie mieli do rozwiązania 18 zadań. Odnosiły się do tekstów zamieszczonych w arkuszu: fragmentu "Kamieni na szaniec" Aleksandra Kamińskiego (o akcji zrywania faszystowskich flag przez Alka i Rudego), fragmentu książki francuskiego filozofa Frédérica Lenoira "O szczęściu. Podróż filozoficzna" i wiersza Czesława Miłosza "Dar".

Wśród zadań były zarówno zamknięte, czyli takie, w których m.in. uczeń wybiera jedną spośród podanych lub wskazuje, które z podanych odpowiedzi są prawdziwe albo fałszywe, jak i zadania otwarte, czyli takie, w których zdający musi udzielić odpowiedzi własnymi słowami.

W jednym z zadań do fragmentu "Kamieni na szaniec" zdający musieli wyjaśnić, jak to, że "silnie grała w Alku ambicja", wpływało na podejmowane przez niego działania. W innym zadaniu ilustrowanym okładką komiksu przygotowanego przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku pt. "Akcja Kopernik" na podstawie znajomości całej książki "Kamienie na szaniec" trzeba było uzasadnić, że sytuacja – do której nawiązuje ilustracja – stanowi potwierdzenie, iż Alek potrafił decydować się na czyny niełatwe. W uzasadnieniu trzeba było wyjaśnić, na czym polegała trudność tej akcji.

W kolejnym zadaniu nawiązano do gry planszowej opartej na "Kamieniach na szaniec". Trzeba było podać i wyjaśnić, jak elementy graficzne umieszczone na planszy nawiązują do lektury. W jeszcze innym zadaniu ósmoklasista miał wybrać bohatera lektury obowiązkowej - innej niż "Kamienie na szaniec" - który podobnie jak Alek potrafił zdobyć się na bohaterski czyn, przekraczający możliwości przeciętnego człowieka. Trzeba było podać tytuł tej lektury, jej bohatera i uzasadnić wybór.

W jednym z zadań odnoszących się do fragmentu tekstu Frédérica Lenoira uczniowie mieli tak uzupełnić podane zdania, by powstało spójne streszczenie tego tekstu. W innym zadaniu mieli napisać czy opinia filozofa Alaina brzmiąca: "nie może być szczęśliwy ten, kto tego nie pragnie; dlatego trzeba chcieć swojego szczęścia i je tworzyć", może stanowić komentarz do wiersza Czesława Miłosza "Dar". Odpowiedź trzeba było uzasadnić, odwołując się do wiersza.

Piszący egzamin mieli także zredagować ogłoszenie o otwarciu wystawy fotograficznej pt. "Szczęście zatrzymane w obiektywie" oraz zachęcić do udziału w tym wydarzeniu.

Musieli też napisać tekst własny – wypracowanie na jeden z dwóch zaproponowanych w tematów. Jeden miał charakter argumentacyjny, drugi - charakter twórczy.

Pierwszy z tematów do wyboru brzmiał: "Napisz rozprawkę, w której rozważysz trafność stwierdzenia, że warto pomagać innym. W argumentacji odwołaj się do wybranej lektury obowiązkowej oraz do innego utworu literackiego." Drugi: "Bez ciebie nie poradziłbym/poradziłabym sobie w tej sytuacji… Napisz opowiadanie o przygodzie z bohaterem wybranej lektury obowiązkowej, którego pomoc sprawiła, że Wasza przygoda zakończyła się szczęśliwie. Wypracowanie powinno dowodzić, że dobrze znasz wybraną lekturę obowiązkową".

Niezależnie od tego, który temat wybrali ósmoklasiści, wypracowanie powinno liczyć co najmniej 200 wyrazów. "Pamiętaj, że zabronione jest pisanie wypowiedzi obraźliwych, wulgarnych lub propagujących postępowanie niezgodne z prawem albo wypowiedzi aprobujących nieetyczne postępowanie bohatera" - zaznaczono w arkuszu.

W arkuszu egzaminacyjnym przywołano listę lektur obowiązkowych dla klas VII i VIII zgodną z wymaganiami egzaminacyjnymi. Na liście tej są: Charles Dickens "Opowieść wigilijna", Aleksander Fredro "Zemsta", Jan Kochanowski - wybór fraszek i trenów, w tym treny VII, VIII, Aleksander Kamiński "Kamienie na szaniec", Adam Mickiewicz: "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", "Dziady część II", "Pan Tadeusz" (całość), Antoine de Saint-Exupéry "Mały Książę", Henryk Sienkiewicz: "Quo vadis", "Latarnik", Juliusz Słowacki "Balladyna".

Przywołano też inne lektury obowiązkowe dla klasy VII i VIII zgodne z podstawą programową, do których również uczniowie mogli się odwołać. Na tej liście są: Jan Kochanowski - treny I, V, Ignacy Krasicki "Żona modna", Adam Mickiewicz - wybrany utwór z cyklu "Sonety krymskie", Stefan Żeromski "Syzyfowe prace", Sławomir Mrożek "Artysta", Melchior Wańkowicz "Tędy i owędy" (wybrany reportaż).

Egzamin z języka polskiego trwał 120 minut. Dla uczniów, którym przysługuje dostosowanie warunków przeprowadzania egzaminu, np. dla uczniów z dysleksją, mógł być przedłużony do 180 minut, a dla uczniów z Ukrainy do 210 minut.

Uczniowie z Ukrainy rozwiązywali inny arkusz egzaminacyjny. Miał przetłumaczoną na język ukraiński instrukcję i polecenia do zadań. Wszystkie cytowane w arkuszu teksty oraz treść zadań były w języku polskim. Odpowiedzi na zadania oraz wypracowanie uczniowie z Ukrainy musieli napisać po polsku. Zadania odnosiły się do cytowanych w tekście: fragmentu "Kamieni na szaniec" i fragmentu tekstu Marcina Jamkowskiego i Macieja Szymanowicza "Wielcy wynalazcy". Uczniowie musieli też napisać wypracowanie na jeden z dwóch tematów jak dla polskich uczniów, ale na co najmniej 150 wyrazów.

Przystąpienie do egzaminu ósmoklasisty jest warunkiem ukończenia szkoły podstawowej, a jego wynik - będzie znany 3 lipca br. - ma wpływ na przyjęcie ucznia do wybranej przez niego szkoły ponadpodstawowej. Połowa wszystkich punktów do zdobycia to punkty za egzamin, druga połowa - za oceny na świadectwie szkolnym i inne osiągnięcia ucznia. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka